Konut alırken belediyelerdeki onaylı projeleri incelemek gerekir. Kat mülkiyetli yapı, iskan belgesi alınmış yapıdır. Yani yapı kullanım izin belgesi alınmıştır ve krediye uygundur. Ancak, tapuda, kat irtifakına esas olan projedeki bağımsız bölüm numarası belediyedeki projede farklı görünüyor olabilir. Bu da komşunuz sizin, sizin de komşunuzun üzerine olan dairede oturduğunuz anlamına gelebilir. Bu gibi durumlarda trampa, yani mal değişimi yapmak gerekir.
Bir yapının yasal olabilmesi için, imar planlarında belirlenen yapılaşma koşullarına uygun olarak alınan inşaat ruhsatının olması, yapının ruhsata uygun olarak yapılması ve iskan belgesinin alınmış olması gerekir.
İskan belgesi almadan, inşaat ruhsatı ve mimari projeye göre, Tapu Sicil Müdürlüklerinden kat irtifak tapusu alınabilir ve bunun üzerinden alım satım işlemleri yapılabilir. Bu işlemi inşaat başlamadan da yapmak mümkün. Bu şekilde kat irtifakı alınarak yapılmış ve üzerinde alım satım işlemi gerçekleşmiş olan yapının iskan alamama olasılığı her zaman vardır. Hakkında yıkım kararı çıkabilir. Dolayısıyla alım satım yaptığınız yapının kat mülkiyeti olması çok önemlidir. İskan belgesi olmadan kat mülkiyetini almak mümkün değildir.
Peki hangi yapılar yasaldır? Hangileri değildir?
İmar planı ile belirlenen yapılaşma koşullarına uygun olarak düzenlemiş inşaat ruhsatı alan, yasal süresi içerisinde mimari projesine uygun olarak bitirilen ve iskan belgesini alan yapılar yasaldır. Dolayısıyla kat mülkiyeti olan bütün yapılar yasaldır ve iskan belgesini almıştır. İmar planı ile belirlenen koşullara uygun olarak düzenlenmiş inşaat ruhsatı alan, mimari projesine uygun olarak devam eden ve 5 yıllık inşaat bitirme süresi dolmayan yapılar yasal sayılır. Ancak, inşaat ruhsatı alındıktan sonra, 2 yıl içinde inşaata başlanması ve 5 yıl içinde inşaatın bitirilmemesi durumunda inşaat ruhsatı hükümsüz sayılır. Tekrar inşaat ruhsatı ve sonrasında da iskan alınması gerekir.